Ik ben tewerkgesteld in een dagcentrum binnen bijzondere jeugdzorg. Onze
doelgroep bevat kinderen en jongeren van 6 tot 18 jaar die te maken hebben met
een problematische opvoedingssituatie.
Momenteel is er een meisje bij ons in begeleiding waarvan wij het vermoeden hebben dat ze een eetstoornis heeft. Als hulpverlener blijft het echter moeilijk om met deze materie om te gaan. Wat zijn de do's and dont's om dit meisje (en haar omgeving) adequaat te begeleiden en vooral: waar ligt onze taak als dagcentrum?
Momenteel is er een meisje bij ons in begeleiding waarvan wij het vermoeden hebben dat ze een eetstoornis heeft. Als hulpverlener blijft het echter moeilijk om met deze materie om te gaan. Wat zijn de do's and dont's om dit meisje (en haar omgeving) adequaat te begeleiden en vooral: waar ligt onze taak als dagcentrum?
Hoe te reageren bij het vermoeden van een eetstoornis is inderdaad een delicate
kwestie. Goed dat u zich dan ook eerst even informeert!
Ook voor ons blijft zoiets echter heel moeilijk, omdat er niet één "beste manier" bestaat om het probleem aan te kaarten. Op onze website kan je een document terugvinden dat we ook doorsturen naar mensen die zelf eigenlijk geen opvoedingstaak hebben, maar eerder vrienden, (jeugd)begeleiders of collega's zijn van iemand met (vermoeden van) een eetstoornis: informatie_hoe reageren bij vermoeden van eetstoornis. Daarin vindt u misschien toch ook al enkele aandachtspunten.
Ik vermoed dat het dagcentrum voornamelijk een opvoedingsondersteunende en pedagogische rol heeft. Op zich lijkt het me dan wel aangewezen dat jullie in ieder geval jullie bezorgdheid uiten naar de ouders en in de eerste plaats ook naar het meisje zelf toe. Zoals ik in het document ook ergens beschrijf: hou het bij objectieve dingen (gedragingen die je hebt opgemerkt, opmerkingen die ze heeft gemaakt) en doe het op niet-beschuldigende wijze.
Ik weet niet hoe problemen doorgaans worden aangepakt in het dagcentrum, maar ik kan me voorstellen dat het voor het meisje erg bedreigend zou zijn indien een eerste gesprek meteen met begeleiding én ouders is. Hoe meer mensen erbij zijn, hoe bedreigender de situatie en hoe moeilijker voor haar om open te praten.
Iets anders wat ik ook altijd meegeef: het eten mag dan wel het meest zichtbare en verontrustende gedrag zijn, maar bij een eetstoornis gaat het om veel méér dan enkel niet of teveel eten. Een eetstoornis kan je eigenlijk zien als een (ongezonde en zelfs potentieel dodelijke) manier om met problemen om te gaan. Blijkbaar voelt dat meisje zich niet goed in haar vel en zijn er dingen waar ze geen blijf mee weet. Door zich extreem te focussen op (niet-)eten hoeft ze zich niet meer bezig te houden met allerlei andere belastende dingen. Het is een soort copingmechanisme, om pijn te vermijden, om controle te houden in een leven dat misschien wel erg onvoorspelbaar en chaotisch is. Eten is iets waar zij wél controle over kan houden, want alleen zij bepaalt wat binnenkomt en wat niet.
Probeer daarom vooral ook aandacht te hebben voor haar algemeen functioneren. Bevraag waar ze het moeilijk mee heeft, zoek samen naar gezondere uitwegen om problemen of probleemsituaties op te lossen of minstens draaglijker te maken.
Als er gezamenlijke maaltijden zijn in het dagcentrum, maak dan de afspraak dat ze minstens bij de maaltijd aan tafel moet gaan zitten. Je kan aangeven dat je graag hebt dat ze toch iets eet, omdat ze het lichamelijk ook nodig heeft. Maar ga niet controleren of werken met straffen of beloning. Dan krijgt het eten een betekenis die het niet zou mogen hebben (een manier om vb. aandacht te krijgen of in opstand te komen tegen begeleiders). Wat je vb. ook wel kan doen, is vragen of er dingen zijn die haar kunnen helpen om het eten aangenamer te maken voor haar. Misschien helpt het wanneer ze aan het einde van een tafel kan gaan zitten en niet temidden een tumultueuze bende (bij wijze van voorbeeld). Laat niet toe dat ze ergens helemaal alleen en apart gaat zitten, want eten moet ook een sociale gelegenheid blijven.
Probeer geen commentaar te geven tijdens het eten zelf. Dat is op zich al zo'n stresserend moment dat er geen extra commentaar meer bijkan. Als je haar wil prijzen of wilt vragen hoe het eten verliep, doe dat dan achteraf.
Het is onduidelijk hoelang het probleem al aanwezig is, maar eigenlijk is het wel belangrijk dat er zo snel mogelijk iets wordt gedaan. We weten uit onderzoek immers dat hoe sneller iemand geholpen wordt, hoe meer kans er bestaat dat mensen helemaal genezen.
Vaak is daarbij bijkomende professionele hulp nodig. Wij raden de mensen eigenlijk altijd aan om eens op gesprek te gaan bij een psycholoog, psychiater of psychotherapeut die kennis heeft van de problematiek. Dat kan in een CGG, maar dat kan ook bij een privé-hulpverlener. Een lijst van deze laatsten kan altijd bij onze vereniging aangevraagd worden: u stuurt de postcode of de gewenste regio door en dan zenden wij u een lijst door van gespecialiseerde hulpverleners.
Als jullie er de tijd voor kunnen vrijmaken, lijkt het me in eerste instantie goed om zoveel mogelijk zélf op te pakken. Dat meisje zal wellicht al veel hebben meegemaakt (gezien de Problematische OpvoedingsSituatie) en het moeilijk hebben om mensen in vertrouwen te nemen over haar persoonlijke problemen. Als jullie dan toch merken dat de problematiek te zwaar is om zelf aan te pakken, begeleid haar dan zo goed mogelijk naar een gesprek met een andere hulpverlener. Als ze weet wat zo'n gesprekken inhouden (niet enkel over eten, maar ook over wie zij is en wat voor haar moeilijk loopt en hoe zij zelf eigenlijk weer beterschap wil in haar leven), dan is het veel minder bedreigend.
Misschien nog enkele aanraders:
- lees een boek over de problematiek. De boeken van Johan Vanderlinden (Anorexia/Boulimia overwinnen) zijn een aanrader, maar ook andere boeken kunnen helpen om een beeld te krijgen van de problematiek en om ook zicht te krijgen op de stappen die iemand moet doorlopen om te genezen.
Op onze website vind je een overzicht van de boeken in onze bibliotheek, met daarbij steeds een korte inhoud.
- voor hulpverleners werd in Nederland de "Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van eetstoornissen" uitgevaardigd. Hoewel de situatie in België natuurlijk wel iets anders is, geeft deze richtlijn toch ook voor ons duidelijke aanwijzingen over de aanpak van het probleem:
http://www.cbo.nl/product/richtlijnen/folder20021023121843/rl_eetst_2006.pdf?
- Een signalenkaart en informatiebrochure met daarbij nog eens heel kort de belangrijkste aspecten op een rijtje zijn te downloaden via http://www.gevangeningewicht.nl/materiaal-bestellen.21.html
Ook voor ons blijft zoiets echter heel moeilijk, omdat er niet één "beste manier" bestaat om het probleem aan te kaarten. Op onze website kan je een document terugvinden dat we ook doorsturen naar mensen die zelf eigenlijk geen opvoedingstaak hebben, maar eerder vrienden, (jeugd)begeleiders of collega's zijn van iemand met (vermoeden van) een eetstoornis: informatie_hoe reageren bij vermoeden van eetstoornis. Daarin vindt u misschien toch ook al enkele aandachtspunten.
Ik vermoed dat het dagcentrum voornamelijk een opvoedingsondersteunende en pedagogische rol heeft. Op zich lijkt het me dan wel aangewezen dat jullie in ieder geval jullie bezorgdheid uiten naar de ouders en in de eerste plaats ook naar het meisje zelf toe. Zoals ik in het document ook ergens beschrijf: hou het bij objectieve dingen (gedragingen die je hebt opgemerkt, opmerkingen die ze heeft gemaakt) en doe het op niet-beschuldigende wijze.
Ik weet niet hoe problemen doorgaans worden aangepakt in het dagcentrum, maar ik kan me voorstellen dat het voor het meisje erg bedreigend zou zijn indien een eerste gesprek meteen met begeleiding én ouders is. Hoe meer mensen erbij zijn, hoe bedreigender de situatie en hoe moeilijker voor haar om open te praten.
Iets anders wat ik ook altijd meegeef: het eten mag dan wel het meest zichtbare en verontrustende gedrag zijn, maar bij een eetstoornis gaat het om veel méér dan enkel niet of teveel eten. Een eetstoornis kan je eigenlijk zien als een (ongezonde en zelfs potentieel dodelijke) manier om met problemen om te gaan. Blijkbaar voelt dat meisje zich niet goed in haar vel en zijn er dingen waar ze geen blijf mee weet. Door zich extreem te focussen op (niet-)eten hoeft ze zich niet meer bezig te houden met allerlei andere belastende dingen. Het is een soort copingmechanisme, om pijn te vermijden, om controle te houden in een leven dat misschien wel erg onvoorspelbaar en chaotisch is. Eten is iets waar zij wél controle over kan houden, want alleen zij bepaalt wat binnenkomt en wat niet.
Probeer daarom vooral ook aandacht te hebben voor haar algemeen functioneren. Bevraag waar ze het moeilijk mee heeft, zoek samen naar gezondere uitwegen om problemen of probleemsituaties op te lossen of minstens draaglijker te maken.
Als er gezamenlijke maaltijden zijn in het dagcentrum, maak dan de afspraak dat ze minstens bij de maaltijd aan tafel moet gaan zitten. Je kan aangeven dat je graag hebt dat ze toch iets eet, omdat ze het lichamelijk ook nodig heeft. Maar ga niet controleren of werken met straffen of beloning. Dan krijgt het eten een betekenis die het niet zou mogen hebben (een manier om vb. aandacht te krijgen of in opstand te komen tegen begeleiders). Wat je vb. ook wel kan doen, is vragen of er dingen zijn die haar kunnen helpen om het eten aangenamer te maken voor haar. Misschien helpt het wanneer ze aan het einde van een tafel kan gaan zitten en niet temidden een tumultueuze bende (bij wijze van voorbeeld). Laat niet toe dat ze ergens helemaal alleen en apart gaat zitten, want eten moet ook een sociale gelegenheid blijven.
Probeer geen commentaar te geven tijdens het eten zelf. Dat is op zich al zo'n stresserend moment dat er geen extra commentaar meer bijkan. Als je haar wil prijzen of wilt vragen hoe het eten verliep, doe dat dan achteraf.
Het is onduidelijk hoelang het probleem al aanwezig is, maar eigenlijk is het wel belangrijk dat er zo snel mogelijk iets wordt gedaan. We weten uit onderzoek immers dat hoe sneller iemand geholpen wordt, hoe meer kans er bestaat dat mensen helemaal genezen.
Vaak is daarbij bijkomende professionele hulp nodig. Wij raden de mensen eigenlijk altijd aan om eens op gesprek te gaan bij een psycholoog, psychiater of psychotherapeut die kennis heeft van de problematiek. Dat kan in een CGG, maar dat kan ook bij een privé-hulpverlener. Een lijst van deze laatsten kan altijd bij onze vereniging aangevraagd worden: u stuurt de postcode of de gewenste regio door en dan zenden wij u een lijst door van gespecialiseerde hulpverleners.
Als jullie er de tijd voor kunnen vrijmaken, lijkt het me in eerste instantie goed om zoveel mogelijk zélf op te pakken. Dat meisje zal wellicht al veel hebben meegemaakt (gezien de Problematische OpvoedingsSituatie) en het moeilijk hebben om mensen in vertrouwen te nemen over haar persoonlijke problemen. Als jullie dan toch merken dat de problematiek te zwaar is om zelf aan te pakken, begeleid haar dan zo goed mogelijk naar een gesprek met een andere hulpverlener. Als ze weet wat zo'n gesprekken inhouden (niet enkel over eten, maar ook over wie zij is en wat voor haar moeilijk loopt en hoe zij zelf eigenlijk weer beterschap wil in haar leven), dan is het veel minder bedreigend.
Misschien nog enkele aanraders:
- lees een boek over de problematiek. De boeken van Johan Vanderlinden (Anorexia/Boulimia overwinnen) zijn een aanrader, maar ook andere boeken kunnen helpen om een beeld te krijgen van de problematiek en om ook zicht te krijgen op de stappen die iemand moet doorlopen om te genezen.
Op onze website vind je een overzicht van de boeken in onze bibliotheek, met daarbij steeds een korte inhoud.
- voor hulpverleners werd in Nederland de "Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van eetstoornissen" uitgevaardigd. Hoewel de situatie in België natuurlijk wel iets anders is, geeft deze richtlijn toch ook voor ons duidelijke aanwijzingen over de aanpak van het probleem:
http://www.cbo.nl/product/richtlijnen/folder20021023121843/rl_eetst_2006.pdf?
- Een signalenkaart en informatiebrochure met daarbij nog eens heel kort de belangrijkste aspecten op een rijtje zijn te downloaden via http://www.gevangeningewicht.nl/materiaal-bestellen.21.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten